امروزه بسیاری از اختلافات، چالش ها و مشاجراتی که طعم زندگی را به کام زن و شوهرها و فرزندان شان تلخ می کند،از نداشتن الگویی کامل برای اداره صحیح خانواده نشأت می گیرد. بهترین اسوه و راهنما را قرآن کریم در این زمینه به ما معرفی می کند: «لقد کان لکم فی رسول ا... اسوه حسنه؛ قطعا برای شما در [روش و رفتار] به رسول خداسرمشقی نیکو است.(سوره احزاب، آیه 21)» پیامبر اکرم(ص) که کامل ترین نسخه انسانیت در عالم هستی است از هر لحاظ برای تمام انسان ها ، الگو و اسوه محسوب می شود.

به مناسبت سالروز ازدواج حضرت محمد(ص) و حضرت خدیجه(س) و برای رسیدن به یک زندگی سعادتمندانه ضروری است که با مدیریت پیامبر اسلام(ص) در خانواده و چگونگی رفتار آن حضرت با خانواده اش آشنا شویم و از آن حضرت درس زندگی بیاموزیم.

در ادامه این مطلب، فرازهایی از سیره خانوادگی رسول خدا (ص) و حضرت خدیجه(س) بازگو شده است.

حضرت محمد(ص) الگوی برتر همسرداری

سیره پیامبر اسلام(ص) نشان می دهد که شیوه همسرداری و اخلاق خانوادگی نزد ایشان از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. در ادامه ، گوشه ای از اصول اخلاق خانوادگی و همسرداری پیامبر(ص) را بررسی خواهیم کرد.

کمک به همسر در کارهای خانه

به گزارش سایت الف، پیامبر(ص) در میان خانواده اش با مهربانی، عطوفت، حلم و تواضع رفتار می کرد. هیچ فردی از آن حضرت در خانواده اش خوش اخلاق تر نبود.

هریک از اعضای خانواده اش که ایشان را صدا می زد، در پاسخ با کمال نشاط و خوشرویی می فرمود: لبیک. (سنن النبی، ج 1، ص 5) پیامبر اکرم(ص) در منزل، گوشت خرد می کرد. بز، گوسفند و شتر را می دوشید. لباس خود را وصله می کرد. به همراه اهل خانه گندم را آسیاب کرده و خمیر می ساخت. خانه خویش را نظافت می کرد. لوازم زندگی را به دوش کشیده و از بازار به منزل می برد.

خریدن هدیه برای اهل خانه

کارشناسان امور تربیت و خانواده بر این باورند که هدیه دادن به همسر، تاثیر فراوانی بر تحکیم روابط خانواده دارد؛ زیرا هدیه نوعی اظهار محبت و اثبات صداقت در زندگی مشترک است. گذشته از آن، هدیه مصداق بارز سپاس گزاری است. پیامبر(ص) در این زمینه این جملات را فرموده‌اند: «هدیه کینه را می برد»، «هدیه محبت و دوستی به همراه دارد و ارتباط طرفین را تقویت می کند» و «هدیه، در بسته را باز می کند».

رسول گرامی اسلام(ص) در کلام زیبایی فرمود: «هرکس وارد بازار شود و هدیه ای بخرد و آن را برای خانواده خود ببرد، پاداش او همانند کسی است که برای گروهی نیازمند صدقه ای ببرد و باید در دادن هدیه از دختران شروع کند.»(امالی صدوق، ص 57)

خشم فقط در برابر ظالم

عصبانیت و بدخلقی درخانواده، سمی مهلک برای روابط زن و شوهر است که گاهی عوارض ناشی از آن هرگز جبران نمی شود.

پیامبر(ص) درباره مفاسد خشم و غضب فرمود: «خشم، ایمان را فاسد می کند همچنان که سرکه عسل را از بین می برد.» مهرورزی و حسن خلق آن حضرت در خانواده و اجتماع چنان درخشان است که دوست و دشمن را به تحیر واداشته است؛ اما مهم ترین نکته آموختنی از سیره نبی مکرم اسلام(ص) این است که آن وجود باعظمت با این حال، همواره دعا می کرد:«اللهم حسن خلقی؛ خدایا! اخلاقم را زیبا گردان!» و «اللهم جنبنی منکرات الاخلاق؛ پروردگارا مرا از اخلاق زشت دور بگردان!»

دنیا و ناملایمات آن هرگز پیامبر را به خشم نمی آورد و چون حقی پایمال می شد از هیچ چیز پروا نداشت، تا آن که حق را یاری کند. آن حضرت با آن همه عظمت و بزرگی، علاوه بر این که در منزل کار می کرد و به نگهداری و پرستاری از کودکان می پرداخت، اما در مسائل شخصی عصبانی نمی شد و فقط برای خدا و در برابر ظالم خشمگین می شد.

حضرت خدیجه(س) الگوی برتر شوهرداری

یکی از ابعاد مهم سبک زندگی اسلامی که سهم بسزایی در نشاط و تحرک خانواده و در نتیجه جامعه و حرکت آن به سوی کمال و سعادت دارد، سبک شوهرداری برای خانم‌هاست. در ادامه به چندین نمونه از سبک شوهرداری حضرت خدیجه(س) اشاره خواهیم داشت؛ چراکه حضرت خدیجه(س) یکی از الگوهای برتر شوهرداری هستند.

احترام همیشگی به شخصیت همسر

حضرت خدیجه(س) با وجود داشتن اموال فراوان و موقعیت اجتماعی ویژه در رفتار و مواجهه با رسول اکرم(ص)، کوچک ترین رفتاری که نشانی از اظهار برتری داشته باشد، از خود بروز نمی دادند. به گزارش باشگاه خبرنگاران جلوه ای عالی از این رفتار را می توان در پایان مراسم عقد و زمانی که پیامبر(ص) می خواستند به خانه عموی شان ابوطالب برگردند، مشاهده کرد.

در آن لحظات حضرت خدیجه(س) این گونه همسر خود را مخاطب قرار می دهد: «به خانه خودتان وارد شوید، خانه من خانه شماست و من کنیز شما هستم.» بنابراین موقعیت مالی و اجتماعی زن هیچ گاه نباید سبب برتری جویی بر شوهر شود بلکه خانم ها باید موقعیت مالی و اجتماعی را در خدمت پیشرفت و رشد خانواده قرار دهند.

تلاش برای جلب رضایت همسر

حضرت خدیجه(س) تمام سعی و توان خود را به کار می برد، تا امور منزل را مطابق میل و خواسته پیامبر اکرم(ص) اداره کند؛ به طور مثال، آن حضرت چون از میزان علاقه پیامبر(ص) به عبادت آگاه و مطلع بود، چنان رفتار می کرد که پیامبر(ص) به راحتی به عبادت و راز و نیاز با خداوند مشغول باشند. اگر زن مسلمان در تمام ابعاد زندگی بکوشد تا رضایت خاطر شوهر را فراهم آورد، کانون خانواده به محیطی امن و آرام برای رسیدن به سعادت و خوشبختی تبدیل خواهد شد.

بیان غیرمستقیم انتظارات و خواسته ها

بدون شک هر زنی از شوهر خویش انتظارات و توقعاتی دارد. حضرت خدیجه(س) خدمات زیادی را در خانه پیامبر اکرم(ص) انجام داده بود و از این رو به صورت طبیعی می توانست توقعاتی را نیز از آن حضرت داشته باشد، اما هیچ گاه خواسته های شخصی خود را مستقیم بیان نمی کرد بلکه اهتمام داشت که آن ها را به عنوان یک پیشنهاد یا خواهش و با کمال ادب و احترام مطرح کند؛ به طور مثال حضرت خدیجه(س) وصیت های خود را در قالب یک گفت وگوی صمیمانه مطرح می کند و می گوید: «یا رسول ا...! می خواهم خواسته ای را توسط دخترم فاطمه(س) به شما برسانم و شرم دارم آن را مستقیم بازگو کنم.» پیامبر از منزل حضرت خدیجه(س) بیرون رفت.

آن گاه حضرت خدیجه(س)، دخترش فاطمه(س) را صدا کرد و به او گفت: «عزیزم! به پدر بزرگوار خود بگو که مادرم می گوید: دوست دارم مرا در لباسی که هنگام نزول وحی به تن داشتی کفن کنی و در قبر بگذاری."

اظهار علاقه و احساسات به همسر

یکی دیگر از نمونه های بارز سبک شوهرداری حضرت خدیجه(س)، ابراز محبت به همسر گرامی خویش بود. حضرت خدیجه(س) در اشعاری که منسوب به ایشان است، همسر خویش را با چنین مضامینی خطاب می کند: «اگر تمام نعمت های دنیا و سلطنت های پادشاهان را داشته باشم و ملک آن ها همیشه از آن من باشد، در نظر من به اندازه بال پشه ای ارزش ندارد زمانی که چشم من به چشم تو نیفتد.»


منبع: خراسان